بازيابی ايرانشهری

بخش خودگردان تاجیک تاشکورگان به معنای “دژ سنگی” از بخشهای شهرستان کاشغر در ناحیه خودگردان سین‌کیانگ در شمال باختری چین است. تاشکورگان در فلات پامیر و بر سر راه ابریشم واقع شده است. این منطقه با پاکستان، افغانستان، و تاجیکستان هم مرز است. مسلمانان در اولین سال‌های قرن دوم به تاشکورگان رسیدند. در سده‌ی چهارم این شهر ضمیمه حکومت ایلخانیان شد و در پی تلاش آنها و نیز تردد بازرگانان، دین اسلام در آنجا گسترش یافت. اهالی آنجا از قرن پنجم با ورود اعیان اسماعیلیه و در رأس آنها ناصرخسرو قبادیانی، به اسماعیلیه گرویدند. تاشکورگان در قرن هفتم جزو فرمانروایی یوانِ مغول شد و با ورود سربازان مسلمان همراه این قوم، اسلام در آنجا گسترش یافت. در قرن سیزدهم نفوذ مبلّغان آقاخان محلاتی که از هند اعزام می‌شدند، موجب گرایش اسماعیلیان تاشکورگان به شاخه‌ی «خواجوی» شد که هنوز هم ادامه دارد. تاشکورگان در این قرن برای مدتی همراه با دیگر سرزمین‌های سین کیانگ جزو حکومت ترکستان شرقی به رهبری یعقوب بیگ شد، اما بار دیگر به چین پیوست. از آثار مهم تاشکورگان، قلعه‌ای قدیمی در مسیر جاده ابریشم جنوبی است که از سنگ و ملاط ساخته شده‌است.
جمعیت تاشکورگان ۳۰٬۰۰۰ نفر است. حدود ۸۴٪ ساکنان تاشکورگان از قوم پامیری هستند که در چین تاجیک نامیده می‌شوند اما مشابه پامیری‌های تاجیکستان و افغانستان هستند. آن‌ها به زبان تاجیکی صحبت نمی‌کنند و زبان بیشتر آن‌ها زبان سریکالی و عده کمتری زبان وخی است که هر دو از گروه زبان‌های پامیری در شاخه زبان‌های ایرانی شرقی است.