نَسک شناسی
شکند گمانیک ویچار، کتابی است در دفاع از دین زرتشت و انتقادی به دین‌های بیگانه است. کتاب، تألیف مردان فرخ پسر اورمزد داد است و در قرن سوم هجری نوشته شده است. نویسنده خود را پیرو کتاب «دینکرت» می‌داند. نویسنده کتاب خود و اثرش را اینچنین شرح می‌دهد:
من مردان فرخ پسر اورمزد داد این کتاب را نوشتم، چه در این روزگار بسیاری از کیش‌ها پیامهای آسمانی در توصیفات ادیان را دیده‌ام. من خود در سالهای کودکی همواره با روانی سوزان، جوینده و پژوهندۀ راستی بودم، از همین رو به بسیاری از سرزمین‌ها و تا مرزهای دریا سفر کردم و این سخنان کوتاه نوشته شده است و از آنان چندتایی پرسش‌های دوست‌داران راستی است… و نام شکند گمانیک ویچار بر آن نهادم.
دکتر احمد تفضلی در تحلیلی پیرامون این کتاب می‌نویسد:
در این کتاب برخلاف اغلب کتابهای پهلوی، در اثبات عقاید زرتشتی و مبارزه با ادیان بیگانه از سلاح استدلال و منطق استفاده شده و در آن کمتر به اسطوره و افسانه یا استناد به نصّ کتاب اوستا و زند بدون ذکر دلیل منطقی برمی‌خوریم و تفاوت اصلی آن با دینکرت در زبان ساده و روان آن است. نویسندۀ دینکرت خوانندگان خاص تر و عالم تری را مدنظر داشته است.
مردان فرخ متواضعانه خود را در پایۀ نوآموزان می داند. از محتوای کتاب برمی‌آید که نویسنده به دین اسلام کاملاً آگاه است و اشاره به عقاید معتزله کرده و در بعضی جاها به کتب مقدس یهودیان و مسیحیان نیز استناد می‌کند.
نسکی که در این برگه ارائه می شود ترجمه صادق هدایت از متن پهلوی می‌باشد.
نسک را از اینجا دریافت کنید: گزارش گمان شکن