بازيابی ايرانشهری

اندرز اوشنر دانا / شادروان رشید یاسمی

نَسک شناسی بنا به روایات و نوشته های پهلوی، کاووس شاه کیانی وزیری دانا و خردمند بنام اوشنر دانا داشت. این مرد همه خردمندی بود و با آموزش های بخردانه ی خود، ایرانیان را پرورش می داد. تدبیر و داناییِ او سبب شد که کاووس شاه بر هفت کشور زمین فرمانروایی کند. اوشنَر هنگامی که […]

اندرز دانایان به مزدیسنان / یحیی ماهیار نوابی

نَسک شناسی اندرز دانایان به مزدیسنان دربارهٔ مرگ و ناپایداری جهان است. متن اندرز با توصیه به تطهیر در بامداد و پوشیدن جامهٔ پاک و بستن کُستی (کمربند دینی) آغاز می‌گردد و سپس مطالبی در بی‌ ثباتی جهان مادی و ثروت آن می‌آید و به دنبال آن بر وفاداری به عهد و پیمان و پرداختن […]

گزيدۀ اندرز پوريوتکيشان / زرتشت پسر آذرباد مهرسپنتان

نَسک شناسی يکي ديگر از اندرزنامه هاي پهلوي اين اندرزنامه است که بنام گزيدۀ اندرز پوريوتکيشان و يا «پندنامه ی زرتشت» خوانده شده است. پوريوتکيشان (= اوستا paoiryo) (paoiryo ، نخستين – tkaesha ، کيش) يعني نخستين دينداران؛ و زرتشت که اين پندنامه به او نسبت داده شده است شايد زرتشت پسر آذرباد مهرسپنتان باشد. […]

اندرز بهزاد فرخ فیروز / بهزاد فرخ فیروز

نَسک شناسی ترجمه ای که در زیر بنظر خوانندگان گرامی می رسد از یک متن پهلوی متعلق به دوران ساسانیان است که عنوان آن «اندرز بهزاد فرخ فیروز» است. اندرزنامه در زبان پهلوی، عنوانی است که به چند قطعۀ بزرگ و کوچک داده شده است. از آن جمله اند «کارنامۀ اردشیر پاپگان» و «اندرزنامۀ بزرگمهر […]

ماتیکان گزارش شترنگ و نهش نیواردشیر / سعید عریان

نَسک شناسی شترنج نامک، گزارش چترنگ یا ماتیکان شترنگ یکی از کتاب‌های بجا مانده از زبان پارسی میانه (پهلوی) است. واژۀ پارسی میانه برای کتاب، ماتیکان بوده. ماتیکان چترنگ یعنی کتاب شترنج یا شترنج‌نامه. این کتاب به داستان ابداع بازی نرد توسط بزرگمهر بُختگان اشاره دارد. این بازی را بزرگمهر در پاسخ به بازی شترنج […]

سد در نثر سد در بندهش / جیوانجی جمشید جی مودی

نَسک شناسی سد در نثر یا صد در نثر نام کتابی است که در حدود ۱۴۰۰۰ واژه در آموزه‌ ها و آیین‌ها و شایست و ناشایست دینی زرتشتی و برخی باورهای مردمی که ریشه در باورهای دینی دارد را در خود جای داده است. این کتاب به سد بخش تقسیم شده و هر بخش موضوعی […]

گزیده‌ های زادسپَرَم / زادسپرم پسر گٌشن‌ جَم

نَسک شناسی گزیده‌ های زادسپَرَم کتابی است به زبان پهلوی که «زادسپرم پسر گٌشن‌ جَم» تألیف کرده که در قرن سوم هجری می‌زیسته‌ است. زادسپَرَم از خاندانی روحانی بوده و پدرش گٌشن‌ جَم شاپوران با لقب پیشوای بهدینان یاد شده‌ است. گزیده‌ های زادسپَرَم دارای چهار بخش عمده است: بخش نخست کتاب، که سه فصل […]

ماتیکانِ هَزار داتِستان / فرخ مرد بهرامان

نَسک شناسی ماتیکانِ هَزار داتِستان (دادستان)؛ به معنای «کتاب هزار رأی قضایی» کتابی است بسیار ارزشمند به زبان پارسی میانه در باره آیین دادرسی ایران در زمان ساسانیان. این کتاب به خط و زبان پهلوی ساسانی (پارسیک) در نیمه نخست سده هفتم میلادی در دوره حکومت خسرو پرویز (۵۵۹-۶۲۸ میلادی)، در ایران ساسانی در گور […]

ماتیکان گجستک ابالیش / آذرفَرَنبَغِ فرخ‌زادان

نَسک شناسی ماتیکان گجستک ابالیش (Matikan-i gujastak abalish) یا کتاب عبدالله ملعون یکی از کتابهای پهلوی است که در زمان تازش تازیان به ایران نگاشته شده‌است. نویسنده این کتاب آذرفَرَنبَغِ فرخ‌زادان است. این کتاب نخستین بار از سوی بارتولومه، خاورشناس فرانسوی، در سال ۱۸۸۷ میلادی به چاپ رسید. ماتیکان در زبان پارسی میانه به معنی […]

زرتشت پیامبری که از نو باید شناخت / کیخسرو شاهرخ

نَسک شناسی نسکِ «زرتشت پیامبری که از نو باید شناخت»، سیری در «فروغ مزدیسنی» می باشد. مؤلف در آغاز نسک چنین می گوید: مهم ترین نسکی که تاکنون در باره زرتشت فراهم آمده، اثر معروف پروفسور ا. و. و. جکسن به نام «زرتشت پیغمبر ایران باستان» بوده که خود وی و شاگردانش بعدها مطالب جدیدی […]

اسطوره زندگی زرتشت / احمد تفضلی – ژاله آموزگار

نَسک شناسی اسطورۀ زندگی زردشت نام کتابی است که در آن دربارهٔ شخصیت تاریخی زردشت پیامبر بزرگ ایران، زندگی اساطیری وی و کشف حقیقت از خلال منابعی نظیر دینکرد هفتم و یا زراتشت‌ نامه پژوهش و بحث شده‌ است. مولفان کتاب دو تن از چهره‌ های دانشگاهی شناخته شده در حوزهٔ تاریخ و اساطیر ایران […]

زندِ وُهومن یَسن / صادق هدایت

نَسک شناسی کتاب زند وُهومن یسن به معنای تفسیر بهمن یشت شامل رشته حوادثی است راجع به آیند ملت و دین ایران که اورمزد وقوع آنها را در اندیشه زرتشت می گذراند. این پیشگویی نتیجه منطقی است که از اصول تعالیم زرتشت ناشی می شود. در دین زرتشت عمر دنیا دوازده هزار سال تخمین زده […]

شکند گمانیک ویچار / مردان فرخِ اورمزدداد

نَسک شناسی شکند گمانیک ویچار، کتابی است در دفاع از دین زرتشت و انتقادی به دین های بیگانه است. کتاب، تألیف مردان فرخ پسر اورمزد داد است و در قرن سوم هجری نوشته شده است. نویسنده خود را پیرو کتاب «دینکرت» می داند. نویسنده کتاب خود و اثرش را اینچنین شرح می دهد: من مردان […]